Serwis Informacyjny PAŃSTWOWEJ SŁUŻBY GEOLOGICZNEJ
Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
Działania mogące znacząco negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000 są zabronione (art. 33 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 880).
Procedura oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 ma za zadanie sprawdzić, czy może zostać wydana zgoda na realizację przedsięwzięcia. Jeśli w wyniku oceny oddziaływania wykluczono negatywne znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000, również z zastosowaniem środków łagodzących, właściwy organ ochrony środowiska wydaje zgodę na realizację przedsięwzięcia.
Natomiast stwierdzenie, że takiego oddziaływania nie można wykluczyć, skutkuje odstąpieniem od realizacji przedsięwzięcia (art. 81 ust. 2, art. 93 ust. 4, art. 101 ust. 4 ustawy ooś).
Ustawa o ochronie przyrody (art.34, ust.1), kierując się realizacją celów wyższego rzędu dopuszcza odstępstwa od zakazów określonych w tej ustawie dotyczących obszarów Natura 2000, które związane są przede wszystkim z wykonywaniem inwestycji celu publicznego.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Gazy palne, w tym metan, w różnych warunkach mogą tworzyć mieszaniny z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon ulegają gwałtownemu spaleniu połączonemu ze wzrostem, ciśnienia, czyli wybuchają. W zakładach górniczych wydobywających węglowodory otworami wiertniczymi mogą występować zagrożenia pożarowe, wybuchowe, erupcyjne, siarkowodorowe. Wynikają one z właściwości wydobywanych substancji, ich ilości i zróżnicowania.
Kwestie związane z bezpieczeństwem pracy i ruchu zakładów górniczych są regulowane prawnie (np. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych – Dz.U. Nr 94, poz. 841) oraz kontrolowane przez urzędy górnicze.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Istnieje system monitorowania wszystkich prac i zbiegów podczas ich wykonywania. W razie awarii lub jakichkolwiek zagrożeń prace są przerywane i następują czynności naprawcze lub akcja ratownicza. Metod i urządzeń jest wiele, od najprostszych mierników stężenia metanu czy natężenia dźwięku do skomplikowanych sond geofizyki otworowej, wykorzystujących zarówno sygnały naturalne (np. promieniowanie gamma) jak i pomiar wtórny sygnałów wysyłanych (np. fale dźwiękowe).
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Etap wiercenia otworów trwa zazwyczaj kilka miesięcy. Prace są prowadzone w trybie ciągłym, co w przypadku umiejscowienia w niedalekiej odległości od zabudowy mieszkalnej może być uciążliwe dla mieszkańców (oświetlenie, hałas). Uciążliwości te skutecznie ogranicza się przede wszystkim przez lokalizowanie terenów pod wiertnie w miarę możliwości z dala od zabudowań, wykorzystywanie naturalnych barier oraz stosowanie ekranów akustycznych.
Zasadniczą kwestią z punktu widzenia minimalizacji oddziaływania na środowisko naturalne jest prawidłowa konstrukcja i wykonanie otworów wiertniczych, które powinny skutecznie eliminować możliwość przedostania się cieczy technologicznych i gazu do do utworów nadkładu (warstw leżących nad złożem), w tym przede wszystkim do warstw wodonośnych.
W trakcie wiercenia poziomy wodonośne są izolowane kolumnami rur okładzinowych, cementowanymi w całym przelocie. Przy prawidłowej konstrukcji otworu, potwierdzonej badaniami szczelności cementowania, ryzyko zanieczyszczenia wód podziemnych przez migrację cieczy technologicznych lub gazu wzdłuż pionowego odcinka otworu jest praktycznie wyeliminowane.
(fragmenty artykułu pt. Jak poszukiwanie gazu łupkowego może wpłynąć na środowisko?
Rozwiązania minimalizujące ewentualny wpływ na środowisko stosuje się już podczas przygotowania placu pod wiercenie oraz budowy zakładu. Warstwa glebowa jest zdejmowana z powierzchni przeznaczonej pod plac i składowana. Na wyrównanym podłożu układa się geomembranę, jako zabezpieczenie przed zanieczyszczeniami np. w wyniku awarii, rozlania czy wycieku. Dodatkowo, w miejscach ustawienia niektórych sprzętów, (np. silników spalinowych), magazynów materiałowych, czy parkowania pojazdów specjalnych (np. cystern), stosuje się przenośne „wanny” wykonane z nieprzepuszczalnych materiałów. Ich zadaniem jest izolacja gruntu i zapobieganiem ewentualnym zanieczyszczeniom.
W razie potrzeby stosuje się rozwiązania minimalizujące uciążliwości związane z hałasem, np. ekrany akustyczne.
Technologia wiercenia wykorzystywana przy poszukiwaniu i eksploatacji węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych uwzględnia te same prośrodowiskowe rozwiązania, co przy wierceniach konwencjonalnych, m.in. cementowanie otworu a w szczególności izolowanie poziomów wodonośnych. Sam proces wiercenia jest monitorowany za pomocą zestawu różnorodnych narzędzi geofizycznych.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Zgodnie ze zmianami zapisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze od 2015 r., odpady wydobywcze obojętne oraz inne niż niebezpieczne i obojętne będą mogły być składowane w składowiskach podziemnych, nawet jeżeli są to odpady płynne. Na podziemne składowanie odpadów należy uzyskać odrębną koncesję.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Zwierciny (stanowiące odpad) podczas wiercenia wynoszone są na powierzchnię terenu z otworu razem z płuczką wiertniczą. Następnie są odwadniane na sitach i gromadzone w kontenerach. Odpady zgromadzone w kontenerach przekazywane są podmiotom, które posiadają zezwolenia na przetwarzanie tego typu odpadów lub na zbieranie i przetwarzanie tego typu odpadów.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Zabieg szczelinowania hydraulicznego nie jest odczuwalny na powierzchni ziemi. Jedynym mechanizmem mogącym spowodować zagrożenie na powierzchni byłoby zainicjowanie naturalnego wstrząsu sejsmicznego, który wyzwoliłby energię deformacji tektonicznych zakumulowaną w skale. Zjawisko zainicjowania naturalnego wstrząsu sejsmicznego szczelinowaniem łupków zostało stwierdzone m.in. w Blackpool w Wielkiej Brytanii.
Wstrząs wywołany szczelinowaniem może być jedynie słabszy od wstrząsów występujących naturalnie na danym obszarze, gdyż na skutek podwyższenia ciśnienia w trakcie szczelinowania, energia może zostać wyzwolona przy niższym poziomie naprężeń efektywnych. A zatem indukowanie zjawiska sejsmicznego nie stanowi dodatkowego czynnika zagrożenia, a jedynie może przyczynić się do przyspieszenia wystąpienia wstrząsu na danym obszarze.
Jednym z czynników znacznie podwyższającym bezpieczeństwo szczelinowania w Polsce jest duża głębokość perspektywicznych kompleksów łupkowych. Badane obszary należą do najspokojniejszych pod względem aktywności sejsmicznej w Europie, toteż prawdopodobieństwo wystąpienia tu odczuwalnych wstrząsów indukowanych zabiegami szczelinowania jest wyjątkowo małe.
Przy dobrym rozpoznaniu geofizycznym otwory lokalizuje się tak, aby szczeliny hydrauliczne nie osiągnęły stref uskokowych, gdyż zmniejsza to wyraźnie efektywność zabiegu. Uskoków unika się zatem nie tylko ze względów bezpieczeństwa, ale przede wszystkim z przyczyn ekonomicznych, co jest przypadkiem synergii pomiędzy bezpośrednim interesem inwestora, a ochroną środowiska.
(fragmenty Raportu pt.”Środowisko i prace rozpoznawcze dotyczące gazu z łupków”, autor: M.Jarosiński)
Więcej szczegółów w tematycznych Raportach.
Etap eksploatacji gazu ziemnego ma generalnie niewielki wpływ na otoczenie. Instalacja zajmuje kilkadziesiąt metrów kwadratowych. Jedyne widoczne elementy na powierzchni terenu to głowice eksploatacyjne i towarzyszące im urządzenia.
Gaz z kilku odwiertów trafia do kopani gazu, czyli miejsca, w którym poddawany jest procesom osuszania czy oczyszczania a następnie kierowany do kompresora i pod odpowiednim ciśnieniem tłoczony do gazociągów. Pracy kompresorów, tłoczni i różnego rodzaju urządzeń pomiarowych towarzyszy hałas, jednak jego oddziaływanie ograniczone jest do terenu zakładu przemysłowego, podobnie jak w przypadku innej działalności przemysłowej.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
Niedogodnością związaną z badaniami sejsmicznymi, która może wpływać na ludzi i zwierzęta jest hałas powstający przy wzbudzaniu fali sejsmicznej w wyniku pracy wibratorów oraz hałas związany z przejazdem ciężkiego sprzętu. Jest to uciążliwość krótkotrwała. Przy złych warunkach pogodowych lub w terenie podmokłym przejazd wibrosejsów może spowodować zniszczenie warstwy powierzchniowej dróg gruntowych, co utrudni przejazd nimi innych pojazdów.
Autorzy odpowiedzi: dr Monika Konieczyńska, dr Joanna Fajfer, Olga Lipińska
