Hasła / Terms na literę G

Gaz ziemny współwystępujący z ropą naftową, który oprócz metanu zawiera węglowodory o większej od niego masie cząsteczkowej, wykraplające się w złożu w formie kondensatu przy zmianie ciśnienia w złożu.

Gaz ziemny występujący samodzielnie, składający się prawie wyłącznie (>90%) z metanu i etanu. Niekiedy zawiera znaczną ilość dwutlenku węgla, azotu i helu.

ang. tight gas

Gaz uwięziony w izolowanych porach skalnych, np. w piaskowcach lub skałach węglanowych o bardzo niskiej przepuszczalności.

Gaz ziemny, tzw. błękitne paliwo – Paliwo kopalne pochodzenia organicznego będące mieszaniną lotnych węglowodorów, głównie metanu (ponad 90%), podrzędnie etanu, propanu i butanu. W niewielkich ilościach może zawierać także azot, dwutlenek węgla, siarkowodór i hel. Gaz ziemny jest gazem lekkim, bezzapachowym i łatwopalnym. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub towarzyszą złożom ropy naftowej i węgla kamiennego. Gaz ziemny pozyskuje się ze złóż konwencjonalnych i niekonwencjonalnych.
 
W zależności od składu chemicznego wyróżnia się gaz ziemny wysokometanowy, zawierający łącznie 95% metanu i etanu oraz zaazotowany, w którym oprócz metanu i etanu występują cięższe węglowodory (do 30%).

Gaz ziemny powstający w wyniku rozkładu materii organicznej przy współudziale bakterii beztlenowych na niewielkiej głębokości, w niskiej temperaturze (do 50^oC).

Obejmuje swym znaczeniem gaz łupkowy (gaz występujący w czarnych łupkach bogatych w materię organiczną) i gaz zamknięty (gaz uwięziony w izolowanych porach skalnych np. w piaskowcach lub skałach węglanowych o bardzo niskiej przepuszczalności).

Gaz ziemny powstający na bardzo dużych głębokościach, w warunkach wysokich temperatur i ciśnień.

Nagromadzenia gazu ziemnego w złożach konwencjonalnych występują w skałach porowatych o wysokiej przepuszczalności, przykrytych warstwą skał nieprzepuszczalnych. Gaz konwencjonalny wydobywany jest za pomocą otworu pionowego. Wyróżnia się dwa rodzaje złóż konwencjonalnych – strukturalne i stratygraficzne.

Znajduje się w skałach o niskiej przepuszczalności. Eksploatacja tego gazu wymaga nie tylko odwiercenia otworu pionowego, ale również otworów poziomych i wytworzenia szczelin w skałach tak, aby gaz mógł w sposób kontrolowany wydostać się do otworu wiertniczego.

ang. shale gas

Gaz ziemny w formacjach łupkowych. Gaz ziemny wydobywany z bogatych w materię organiczną drobnoziarnistych skał ilasto – mułowcowych, nazywanych łupkami ze względu na ich "zdolność" do łatwego dzielenia się na cienkie płytki pod wpływem uderzenia. Naturalne ciągłe nagromadzenia gazu w utworach ilasto - mułowcowych będących jednocześnie skałą macierzystą, zbiornikową i uszczelniającą. Skład chemiczny gazu łupkowego jest niemal taki sam jak gazu ziemnego ze złóż konwencjonalnych. Zawiera głównie metan (75 - 95%) i azot, czasami śladowe ilości etanu, propanu, helowców, tlenu oraz tlenku węgla. Skały łupkowe charakteryzują się niską przepuszczalnością, dlatego pozyskanie gazu łupkowego wymaga zastosowania bardziej złożonych i zaawansowanych technicznie metod wydobycia niż ma to miejsce w przypadku eksploatacji gazu ziemnego ze złóż konwencjonalnych. Złoża gazu łupkowego mają na ogół bardzo duże zasoby przy jednoczesnym niskim współczynniku wydobycia gazu ze złoża.

Aparat do wywoływania wstrząsów w ziemi, stosowany przy sejsmicznej metodzie badań geofizycznych.

Urządzenie służące do odbioru drgań ośrodka skalnego wywołanych falami sejsmicznymi. Drgania  przetwarzane są następnie na impulsy elektryczne oraz zapisywane w aparaturze rejestracyjnej.

Wymarła, paleozoiczna grupa zwierząt morskich. Graptolity tworzyły gałązkowe kolonie, złożone z ogromnej liczby mikroskopijnych stworzeń. Posiadały charakterystyczne rurkowate osłonki – teki, zbudowane z substancji białkowej. Teki poszczególnych osobników układały się w gałązki, tworząc kolonie o różnych kształtach – proste lub powyginane czy spiralne wstęgi, kolonie siateczkowate, liściaste lub drzewkowate. Graptolity były organizmami planktonicznymi (unoszącymi się przy powierzchni wody), zasiedlającymi górne partie otwartych mórz i oceanów, jednakże niektóre gatunki żyły przytwierdzone do dna morskiego (bentos). Graptolity występowały od kambru do karbonu, ale największe zróżnicowanie wykazywały w ordowiku i sylurze. Szybkie różnicowanie się tej grupy (powstawanie nowych gatunków) we wspomnianym okresie powoduje, że są bardzo dobrym narzędziem stratygraficznym służącym określaniu i korelacji wieku skał pochodzących z tych okresów. Graptolity występują powszechnie w skałach łupkowych - iłowcach i mułowcach ordowiku i syluru. Dzięki nim możliwe było datowanie względne utworów ordowiku i syluru uważanych za najbardziej perspektywiczne dla poszukiwania i eksploatacji niekonwencjonalnych złóż węglowodorów.

Masyw skalny, w obrębie którego prowadzona jest eksploatacha górnicza.

Urządzenie montowane na szczycie odwiertu, w celu zamknięcia wylotu odwiertu wiertniczego. Stanowi zabezpieczenie przed niekontrolowanym wydostawaniem się węglowodorów. Składa się z zaworów i otworów spustowych służących do kontrolowania odwiertu.

Grupa morskich organizmów zasiedlających głównie toń wodną. Jest to gromada dwubocznie symetrycznych mięczaków o prostym rozwoju, nodze przekształconej w lejek, ramionach otaczających otwór gębowy, chitynowym dziobie i całkowicie zrośniętym płaszczu otaczającym organy wewnętrzne. Należą do niej zwierzęta różnej wielkości, od kilku centymetrów do 20 metrów. Jest to najwyżej uorganizowana grupa mięczaków. Głowonogi są ewolucyjnie bardzo starą grupą – pojawiły się prawdopodobnie w kambrze. Współcześnie żyjące głowonogi rozdziela się na dwie podgromady: czteroskrzelnych, do których należą łodziki oraz dwuskrzelnych, obejmujących dziesięciornice i ośmiornice.

Odległość pionowa otworu wiertniczego mierzona od jego dna do wylotu na powierzchni (podawana w metrach).