Hasła / Terms na literę P

ang. East European Platform

Stary, stabilny prekambryjski kraton krystaliczny wraz z młodszą pokrywą osadową. Pozostałość dawnego kontynentu Baltiki. Jej zachodnia krawędź (dawny szelf) przebiega ukośnie (NW-SE) przez Polskę, od okolic Koszalina po Tomaszów Lubelski. Strefa kontaktu zachodniej krawędzi platformy z młodszą platformą paleozoiczną (Zachodnioeuropejską) tworzy jedną z największych i najważniejszych struktur tektonicznych Europy, nazywaną szwem transeuropejskim (strefą Gutercha; ang. Trans European Suture Zone, TESZ), którego wschodnią granicę stanowi system uskoków zwany strefą Teisseyre’a-Tornquista.

Część górotworu, w tym podziemne wyrobisko górnicze, wykorzystywana w celu unieszkodliwiania odpadów przez ich składowanie.

źródło: Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej. Polimery dzielą się na: polimery naturalne (będące jednym z podstawowych budulców organizmów żywych) i polimery syntetyczne, z których składa się szereg tworzyw sztucznych oraz wiele produktów chemicznych (np. farby). W zdecydowanej większości płynów szczelinujących używa się wyłącznie polimerów naturalnych.

Ciecze, które uzyskują bardzo wysoką lepkość w wyniku sieciowania żeli (sieciowanie jest to proces tworzenia wiązań poprzecznych pomiędzy łańcuchami polimerów przy użyciu boru, tytanu lub cyrkonu).

źródło: Witold Górski "Wykonywanie zabiegów intensyfikacji wydobycia ropy naftowej". Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy. Radom, 2007

Wolna przestrzeń występująca pomiędzy ziarnami skalnymi.

Wolna przestrzeń występująca w obrębie nierozpuszczalnej substancji organicznej, zwanej kerogenem.

Wykonywanie prac geologicznych w celu ustalenia i wstępnego udokumentowania złoża kopaliny, wód podziemnych albo kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla.

źródło: Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Projektowanie i wykonywanie badań oraz innych czynności, w celu ustalenia budowy geologicznej kraju, a w szczególności poszukiwania i rozpoznawania złóż kopalin, wód podziemnych oraz kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, określenia warunków hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich, a także sporządzanie map i dokumentacji geologicznych oraz projektowanie i wykonywanie badań na potrzeby wykorzystania ciepła Ziemi lub korzystania z wód podziemnych.

źródło: Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Pomiar prędkości rozchodzenia się fali akustycznej w otworze wiertniczym. Fala emitowana przez sondę porusza się w skałach, a następnie wraca do odbiorników umieszczonych w sondzie. Służy np. do oceny porowatości skał.

Pomiar rozpraszanych w skale kwantów gamma umożliwia ocenę średniej liczby atomowej ośrodka, co pozwala obliczyć gęstość skał, a co za tym idzie, np. porowatość całkowitą danej skały.

Pomiar naturalnej promieniotwórczości skał emitujących znikome promieniowanie powstałe w wyniku rozpadu naturalnie występujących izotopów promieniotwórczych - potasu i szeregów promieniotwórczych toru i uranu.

Szeroka grupa różnego rodzaju profilowań, których celem jest ustalenie oporności elektrycznej skał, co pozwala m.in. na szacowanie nasycenia ropą perspektywicznych warstw skalnych - udziału ropy i solanki zawartej w danej skale.

Rodzaj profilowań jądrowych bazujących na rejestracji rozpraszanych przez ośrodek neutronów, pozwalający na wyznaczenie m.in. porowatości czy chemizmu. Wodór znacząco wpływa na spowalnianie neutronów, zaś pierwiastki śladowe obecne w skale wpływają na ich absorpcję.

Drobnocząsteczkowy składnik płynu stymulującego do szczelinowania hydraulicznego, który zapobiega zasklepianiu szczelin w skałach po zredukowaniu ciśnienia płynu pompowanego do otworu. Składnik ten konsystencją przypomina drobnoziarnisty piasek.

Ten, kto posiada koncesję na prowadzenie działalności regulowanej ustawą.

źródło: Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Dział gospodarki zajmujący się odkrywkowym, podziemnym lub otworowym wydobywaniem kopalin ze złóż lub ich przeróbką.

Procesy mechaniczne, fizyczne, biologiczne, termiczne i chemiczne, a także połączenie tych procesów, którym są poddane wydobyte kopaliny, prowadzone w celu przygotowania ich do wykorzystania, w tym zmiana ich objętości, klasyfikacja, rozdzielanie i ługowanie, a także ponowna przeróbka poprzednio odrzuconych odpadów, z wyłączeniem procesów wytapiania, produkcyjnych procesów termicznych (innych niż wypalanie wapienia) i procesów metalurgicznych.

źródło: Ustawa o odpadach wydobywczych

Odtworzenie stanu sprzed powstania szkody, w szczególności przez zapewnienie obiektom budowlanym, urządzeniom oraz instalacjom niepogorszonej odporności, ciepłochłonności, szczelności i użyteczności techniczno-funkcjonalnej.

źródło: Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Miejsce w formacji naftowej, którego cechy strukturalne lub stratygraficzne tworzą barierę (pułapkę) dla węglowodorów, uniemożliwiając tym samym ich migrację.

Płyn wiertniczy - Mieszanina płynów (składająca się głównie z zawiesin oraz emulsji wodnej lub olejowej) wykorzystywana w pracach wiertniczych, wtłaczana do otworu wiertniczego w trakcie wiercenia w celu oczyszczenia dna otworu ze zwiercin i ich transportu na powierzchnię, chłodzenia, smarowania i obniżenia ciężaru przewodu wiertniczego oraz utrzymania stabilności ścian otworu. Płuczki wiertnicze można podzielić na trzy grupy: płuczki na osnowie wodnej, płuczki na osnowie olejowej oraz płuczki powietrzne (np. gazowe).

ang. back flow fluid

Mieszanina płynu szczelinującego oraz wód dopływających z górotworu, powracająca na powierzchnię w trakcie oraz po wykonaniu zabiegu szczelinowania hydraulicznego. Nazywany również płynem zwrotnym.

ang. fracturing fluids

Płyn składający się z wody, materiału podsadzkowego (proppantu) oraz substancji chemicznych, służący do wykonywania szczelinowania hydraulicznego, tj.  zatłaczany do otworu wiertniczego w celu rozszczelinowania skały.

Płyny stosowane podczas wykonywania prac wiertniczych oraz w trakcie procesu szczelinowania (płuczka, płyn szczelinujący, płyn pozabiegowy).