Eksploatacja gazu z łupków a środowisko naturalne
Możliwość eksploatacji surowców energetycznych z nowych źródeł zawsze rozbudza wiele oczekiwań, głównie w sferze korzyści ekonomicznych i gospodarczych, ale też XXI wiek to czas, gdy stawiane są pytania o cenę, jaką przyjdzie zapłacić za sięganie po kolejne zasoby utworzone przez naturę.
Współczesna cywilizacja stale znajduje się w zawieszeniu pomiędzy nadzieją a obawą – nadzieją na rozwój gospodarki, przede wszystkim przez obniżenie cen energii, a obawą o wpływ inwestycji na środowisko. O korzyściach płynących z pojawienia się nowych zasobów gazu nikogo nie trzeba przekonywać i śmiało można postawić tezę, że wraz z uruchomieniem eksploatacji złóż niekonwencjonalnych rynek gazu w Europie zmieni się diametralnie.
Zastanówmy się natomiast nad obawami, jakie towarzyszą tej wczesnej fazie poszukiwań i rozpoznawania niekonwencjonalnych złóż gazu w Europie. Czym jest wywołany strach przed eksploatacją gazu z łupków? Czy rzeczywiście wydobycie węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych tak bardzo się różni od powszechnej i akceptowanej na świecie eksploatacji złóż konwencjonalnych? Surowiec, czyli gaz, jest przecież ten sam. W czym więc tkwi różnica i skąd się biorą obawy tak silne, że są w stanie zablokować proces rozpoznawania złóż?
Trzeba wyraźnie stwierdzić, że podobnie jak każda działalność wydobywcza, eksploatacja gazu z łupków jest procesem oddziałującym na środowisko naturalne. Potencjalnie zagrożonymi elementami środowiska są wody, zarówno podziemne, jak i powierzchniowe, gleba i grunt, a także atmosfera. Dodatkowo nie można zapominać o zmianach w krajobrazie oraz wzmożonym ruchu ciężkich samochodów i hałasie, negatywnie wpływających na komfort życia ludzi i zwierząt.
Większość z wymienionych potencjalnych oddziaływań jest krótkotrwała oraz możliwa do zminimalizowania w stosunkowo prosty sposób, np. przez instalację ekranów dźwiękoszczelnych lub stosowanie urządzeń niskoemisyjnych, czy też izolację powierzchni terenu. Prawidłowa konstrukcja otworów, w tym przede wszystkich odpowiednia izolacja poziomów wodonośnych, skutecznie zapobiega zanieczyszczeniu wód podziemnych ze strefy przyotworowej, zaś odpowiednia rekultywacja terenu po zakończeniu działalności górniczej pozwala na powrót do jego pierwotnego użytkowania. Istnieje wiele powszechnie stosowanych rozwiązań skutecznie minimalizujących zagrożenia dla środowiska naturalnego wynikające z procesu wydobywczego kopalin.
Wieloletnie doświadczenia związane z głębokimi wierceniami na terenie Polski (ponad 7 tys. otworów) oraz eksploatacją węglowodorów ze złóż konwencjonalnych pozwalają na stwierdzenie, że prace takie można prowadzić w naszym kraju w sposób bezpieczny. Specyfika niekonwencjonalnych złóż węglowodorów wymaga jednak bardziej kompleksowego spojrzenia na środowiskowe aspekty eksploatacji tego typu złóż. Spowodowane jest to przede wszystkim koniecznością wiercenia znacznie większej liczby otworów niż w przypadku złóż konwencjonalnych oraz stosowania zabiegów stymulacji złoża w każdym otworze.
autorzy: Małgorzata Woźnicka i Monika Konieczyńska
